Παρουσία Δήμα και Νίκα τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Στ. Μίλλερ στη Νεμέα

Τα αποκαλυπτήρια της προτομής του φιλέλληνα Αμερικανού αρχαιολόγου Στέφανου Μίλλερ, έγιναν στον χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Νεμέας, από τον Υφυπουργό Πολιτισμού και βουλευτή Κορινθίας Χρ. Δήμα, παρουσία του Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Παν. Νίκα και του Δημάρχου Νεμέας Κ. Φρούσιου.

Ο περιφερειάρχης θύμισε την τεράστια προσφορά του Στέφανου Μίλλερ στη Νεμέα, στην χώρα μας και σε όλο τον κόσμο, «καθώς ήταν αυτός που ανέσκαψε, αποκάλυψε και ανέδειξε τις αρχαιότητες στη Νεμέα, κατασκεύασε το μουσείο, αναστήλωσε τον ναό του Διός, αναβίωσε τα Νέμεα, έναν από τους 4 πανελλήνιους αθλητικούς αγώνες της αρχαιότητας». Σημείωσε ακόμα ότι ο Μίλλερ έγινε Ελληνας, ενώ κινητοποίησε τους ομογενείς στις ΗΠΑ και προώθησε την διάκριση του αρχαιολογικού χώρου της Νεμέας ως μνημείο ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς (European Heritage).

Η φιλοτέχνηση και τοποθέτηση της προτομής του φιλέλληνα Αμερικανού επιστήμονα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεμέας έγινε στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο κ. Νίκας σημείωσε πως αυτό «είναι το ελάχιστο που θα μπορούσαμε να κάνουμε για να τιμήσουμε την μεγάλη προσφορά ενός ανθρώπου του πολιτισμού, όπως ήταν ο Αμερικανός αρχαιολόγος, έργο ζωής του οποίου επί 40 χρόνια αποτέλεσε η ανασκαφή και η ανάδειξη της αρχαίας Νεμέας».

Στην εκδήλωση μεταξύ άλλων, βρέθηκαν η βουλευτής Μαριλένα Σούκουλη, ο αντιπεριφερειάρχης Κορινθίας Χάρης Βυτινιώτης, ο πρόεδρος του συλλόγου για την αναβίωση των Νεμέων, καθώς και εκπρόσωπος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας.

40 χρόνια στην Ελλάδα

Ο Στέφανος Μίλλερ ήταν ένας από τους διαπρεπέστερους αρχαιολόγους που αφιέρωσε 40 χρόνια της καριέρας του στην Ελλάδα. Γεννήθηκε το 1942 στο Γκόσεν, της πολιτείας της Ινδιάνα των ΗΠΑ. Ολοκλήρωσε το πρώτο του πτυχίο στα Αρχαία Ελληνικά στο Wabash College και το Διδακτορικό του στην Κλασική Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Princeton. Μετά από ανασκαφές σε διάφορες τοποθεσίες του αρχαίου ελληνικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ολυμπίας και, για τέσσερα χρόνια, της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών, ξεκίνησε τις δικές του ανασκαφές στη Νεμέα το 1973.

Κατά τα 35 χρόνια της εργασίας του στη Νεμέα, όχι μόνο διενήργησε ανασκαφές που έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα όπως το στάδιο όπου διεξάγονταν τα Νέμεα, αλλά δημιούργησε και αρχαιολογικό πάρκο, κατασκεύασε αρχαιολογικό μουσείο και οργάνωσε την έκθεση του, ενώ ξεκίνησε και την αναστήλωση του αρχαίου Ναού του Δία. Ταυτόχρονα, υπηρετούσε ως καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Berkeley, με εξαίρεση τα έτη 1982 – 1987, όταν διετέλεσε διευθυντής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.

Δημοσίευσε πολλά βιβλία και άρθρα σχετικά με τις ανακαλύψεις του στη Νεμέα, ενώ είχε ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, είχε τιμηθεί ως Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, ενώ το 2005 με Προεδρικό Διάταγμα πολιτογραφήθηκε Ελληνας υπήκοος. Εφυγε από τη ζωή τον Αύγουστο του 2021, σε ηλικία 79 χρόνων”.

Έργο του η αποκάλυψη του σταδίου

Είναι χαρακτηριστικό πως ο ίδιος περιέγραψε -σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Lifo- τον τρόπο που αποκαλύφθηκε το στάδιο της αρχαίας Νεμέας, το καλοκαίρι του 1974: «Η περιοχή ήταν στην ουσία ένας λόφος με ελάχιστες ενδείξεις για το πού βρισκόταν το στάδιο. Το 1974 σκάβαμε για 12 εβδομάδες σε μία τομή 10×20 και δεν βρίσκαμε τίποτα, ούτε νομίσματα, ούτε όστρακα, κανένα ανθρώπινο ίχνος. Αρχίσανε τα σχόλια στο χωριό, για τον έξυπνο Αμερικανό που βρήκε …μια γούβα. Είχαμε φτάσει 6 μέτρα και κάτι, δεν είχαμε βρει τίποτα και είχε έρθει ο καιρός να σταματήσουμε γιατί θέλαμε μία εβδομάδα για να κάνουμε καταγραφές. Η κοπέλα που είχε μείνει εδώ δεν είχε να καταγράψει τίποτα, οπότε σκέφτηκα να αφήσω αυτό το συνεργείο, 20 άτομα, να μείνει μία ακόμα εβδομάδα, γιατί δεν ήθελα να γυρίσω στο Μπέρκλεϊ, να δείξω μία τρύπα και να τους πω ευχαριστώ για τα λεφτά. Μου δίνετε κι άλλα;

Οπότε, εκείνη την τελευταία εβδομάδα, αρχίσαμε να βρίσκουμε νομίσματα και κομμάτια από αγγεία. Ένα πρωί, 7 παρά –τελευταία μέρα ήταν– άρχισε να έρχεται στο φως ένα κομμάτι του υδραγωγείου και καταλάβαμε ότι είχαμε βρει το επίπεδο του εδάφους. Αν είχαμε σκάψει αλλού, δεν θα το είχαμε καταλάβει. Το μεσημέρι είχαμε βρει την αφετηρία, γιορτάσαμε, γλεντήσαμε, λέγαμε πόσο τυχεροί ήμασταν. Ήταν 19 Ιουλίου του 1974, μία ημέρα πριν από την εισβολή στην Κύπρο. Την άλλη μέρα οι εργάτες επιστρατεύτηκαν. Στο χωριό έλεγαν πως ο Αμερικανός πρέπει να είχε μέσο. Δεν άφησε τους Τούρκους να μπουν στην Κύπρο πριν βρει το στάδιο!».